.jpg)
Nhìn lại năm 2025, vàng đã ghi nhận một trong những màn trình diễn ấn tượng nhất trên các thị trường toàn cầu. Giá vàng liên tục thiết lập các đỉnh mới, phá vỡ kỷ lục lịch sử hơn 50 lần, với mức tăng đỉnh điểm lên tới 67%.
Xét trong bối cảnh lịch sử, đây là mức tăng trưởng theo năm mạnh nhất kể từ năm 1979. Xét trên phương diện tương đối, vàng đã vượt trội rõ rệt so với các chỉ số chứng khoán lớn như S&P 500 và Nasdaq.

Điều nổi bật hơn cả là sự đứt gãy của các mối tương quan truyền thống. Theo logic giao dịch thông thường, vàng thường biến động ngược chiều với lãi suất hoặc các tài sản rủi ro. Thế nhưng trong năm vừa qua, vàng và cổ phiếu Mỹ lại cùng tăng giá song song — một diễn biến bất thường và mang nhiều hàm ý. Điều này cho thấy một sự thay đổi mang tính nền tảng trong cách thị trường đang định giá vàng.
Khi năm sắp khép lại, giới giao dịch đang đặt ra hai câu hỏi then chốt: đà tăng giá của năm 2025 liệu có thể kéo dài sang năm 2026 hay không? Và những lực nào sẽ tiếp tục hỗ trợ cho vàng — hoặc kìm hãm dư địa tăng giá — trong thời gian tới?
Đợt tăng giá của vàng trong năm 2025 không đến từ một chất xúc tác đơn lẻ, mà là sự hội tụ của nhiều động lực mạnh mẽ.
Hoạt động mua vào của các ngân hàng trung ương đóng vai trò trụ cột, giúp vàng giữ vững ở các mức giá cao. Các ngân hàng trung ương trên toàn cầu đã liên tục ở trạng thái mua ròng trong nhiều năm liền. Chỉ riêng ba quý đầu năm 2025, lượng mua ròng đã đạt 634 tấn, và nhu cầu cả năm được kỳ vọng sẽ vượt 1.200 tấn. Đáng chú ý, Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (PBoC) đã mua thêm vàng trong 13 tháng liên tiếp, qua đó nâng tỷ trọng vàng trong dự trữ ngoại hối lên mức cao kỷ lục.

Ở tầng sâu hơn, điều này phản ánh một sự dịch chuyển mang tính cấu trúc trong hệ thống tiền tệ toàn cầu. Những lo ngại về tính bền vững tài khóa của Hoa Kỳ và sự xói mòn uy tín của đồng USD đã thúc đẩy nhanh quá trình đa dạng hóa dự trữ. Vàng — tài sản không thể bị trừng phạt và mang tính trung lập chiến lược — đã nổi lên như một tài sản neo được ưa chuộng. Nhu cầu này gần như không nhạy cảm với chu kỳ kinh tế hay biến động giá, qua đó nâng mặt bằng định giá dài hạn của vàng.
Song song đó, kỳ vọng lãi suất thấp hơn và đồng USD suy yếu đã làm giảm chi phí cơ hội của việc nắm giữ vàng. Trong suốt năm 2025, thị trường ngày càng định giá khả năng Fed sẽ cắt giảm lãi suất trong kỳ tiếp theo, khiến lợi suất giảm và gây áp lực lên đồng USD — cả hai đều hỗ trợ cho một tài sản không sinh lợi suất và được định giá bằng USD. Điều kiện thanh khoản toàn cầu được cải thiện trong các chu kỳ nới lỏng cũng tạo thêm một lực đẩy thuận lợi.
Bất ổn địa chính trị và vĩ mô cũng đóng vai trò then chốt. Những căng thẳng kéo dài tại Ukraine, Trung Đông và một số khu vực ở Đông Nam Á tiếp tục làm gián đoạn hệ thống tài chính, các tuyến thương mại và chuỗi cung ứng.
Trong khi đó, tăng trưởng toàn cầu chậm lại và những lo ngại về suy thoái kinh tế Mỹ thỉnh thoảng lại tái xuất. Cộng thêm sự bất định về chính sách — từ các phát ngôn thuế quan khó lường dưới thời Trump cho tới những lo ngại về tính độc lập của Fed — thị trường ngày càng nhạy cảm hơn với rủi ro hệ thống. Trong môi trường như vậy, sức hấp dẫn của vàng với vai trò là công cụ phòng hộ vẫn duy trì mạnh mẽ.
Cuối cùng, chính động lực giá đã tự củng cố xu hướng. Các quỹ ETF vàng toàn cầu ghi nhận dòng vốn ròng tích lũy khoảng 77 tỷ USD trong năm 2025, cho thấy vai trò quan trọng của tâm lý thị trường và các thay đổi mang tính cấu trúc trong việc thúc đẩy nhu cầu. Châu Á — đặc biệt là Trung Quốc và Ấn Độ — nổi bật với nhu cầu bùng nổ từ cả nhà đầu tư cá nhân lẫn tổ chức đối với vàng vật chất và ETF. Giá tăng thu hút thêm dòng vốn mới, từ đó tiếp tục đẩy giá lên cao hơn, tạo nên một vòng phản hồi tự củng cố.
Tổng hợp lại, hoạt động mua vào của các ngân hàng trung ương, nhu cầu trú ẩn trước bất ổn địa chính trị và kinh tế, cùng dòng vốn ETF mạnh mẽ đã tạo ra nguồn cầu cho vàng gần như độc lập với lãi suất hay diễn biến của thị trường cổ phiếu. Đồng thời, lợi suất giảm và đồng USD yếu đi đã làm giảm chi phí nắm giữ vàng.
Dòng vốn đồng thời chảy vào cả cổ phiếu và vàng theo một logic kép: vừa tìm kiếm lợi nhuận, vừa phòng hộ rủi ro — tạo ra hiện tượng hiếm gặp là cả hai loại tài sản cùng tăng giá.
Nhìn về năm 2026, tôi cho rằng vàng vẫn còn dư địa tăng giá — nhưng khó có thể lặp lại mức tăng cực đoan như năm 2025. Việc kinh tế Mỹ có rơi vào suy thoái hay không, hoặc liệu câu chuyện “chủ nghĩa ngoại lệ của Mỹ” có quay trở lại, sẽ là yếu tố then chốt định hình biên độ tăng của vàng. Ngoài ra, các dữ liệu kinh tế và rủi ro sự kiện nhiều khả năng sẽ chi phối nhịp giao dịch ngắn hạn hơn là xu hướng dài hạn.
Từ góc nhìn chiến lược, việc xác định chính xác một mức giá cụ thể ít quan trọng hơn so với việc hiểu vai trò của vàng trong các kịch bản vĩ mô khác nhau. Hoạt động mua của ngân hàng trung ương, nhu cầu vật chất và động cơ phòng hộ địa chính trị vẫn là các trụ cột trung và dài hạn, trong khi chính sách của Fed và lãi suất thực tiếp tục chi phối các biến động theo chu kỳ. Nhìn chung, có ba kịch bản chính:
Kịch bản cơ sở: Nếu tăng trưởng toàn cầu chậm lại ở mức vừa phải và Fed tiếp tục chu kỳ nới lỏng, lãi suất thực có xu hướng giảm dần trong khi đồng USD suy yếu. Điều này làm giảm chi phí cơ hội của việc nắm giữ vàng và hỗ trợ giá tiếp tục đi lên. Trong bối cảnh này, vàng hoạt động giống một tài sản “tăng trưởng phòng thủ” — mang lại lợi suất dương ổn định thay vì những đợt tăng bùng nổ.
Kịch bản tích cực (Bull case): Nếu nền kinh tế toàn cầu rơi vào một “vòng xoáy tiêu cực” — với tín hiệu suy thoái ngày càng rõ rệt, căng thẳng thương mại leo thang và rủi ro địa chính trị bùng phát — các rủi ro cực đoan có thể hiện thực hóa. Nhu cầu trú ẩn an toàn có thể được giải phóng đồng loạt, đẩy giá vàng tăng vọt trong ngắn hạn. Dù xác suất xảy ra thấp, tác động của kịch bản này sẽ rất lớn. Khi đó, thị trường có thể chủ động đầu cơ vào các biện pháp cứu trợ do Fed và chính quyền Trump dẫn dắt, với sự nới lỏng đồng thời cả tài khóa lẫn tiền tệ, qua đó khuếch đại thêm dư địa tăng của vàng.
Kịch bản tiêu cực (Bear case): Nếu kinh tế Mỹ cho thấy sức bền vượt kỳ vọng, câu chuyện “ngoại lệ Mỹ” quay trở lại, kích thích tài khóa được đẩy mạnh trước kỳ bầu cử giữa nhiệm kỳ, và các dấu hiệu tái lạm phát xuất hiện, Fed có thể buộc phải duy trì lãi suất cao trong thời gian dài hơn. Khi đó, vàng có thể chịu áp lực điều chỉnh. Tuy nhiên, những nhịp giảm này nhiều khả năng chỉ mang tính điều chỉnh định giá chứ không phải là sự phá vỡ cấu trúc thị trường. Biến động trên thị trường cổ phiếu cũng là một rủi ro bổ sung — việc giải chấp bắt buộc có thể khiến nhà giao dịch bán ra cả các tài sản trú ẩn để huy động tiền mặt, tạm thời gây áp lực lên vàng.
Cũng cần lưu ý rằng cơ sở người mua đang ngày càng mở rộng. Ngoài ngân hàng trung ương, các tổ chức, nhà đầu tư cá nhân và nhu cầu vật chất, những đối tượng mới — như các tổ chức phát hành stablecoin (ví dụ Tether) và một số bộ phận quản lý ngân quỹ doanh nghiệp — đang bắt đầu phân bổ vào vàng. Nền tảng vốn đa dạng hơn này giúp nhu cầu trở nên bền vững hơn. Ngay cả khi xuất hiện các đợt điều chỉnh, vai trò chiến lược của vàng trong danh mục đầu tư toàn cầu dường như đã được củng cố vững chắc.
Bước vào năm 2026, vàng vẫn được hỗ trợ bởi nhiều yếu tố mang tính cấu trúc: hoạt động mua bền bỉ của ngân hàng trung ương, môi trường tỷ giá và lãi suất nhìn chung có lợi cho vàng, cùng mức độ bất ổn địa chính trị và vĩ mô cao. Nói cách khác, hướng đi có xác suất cao nhất vẫn là đi lên.
Đối với nhà giao dịch, điều cốt lõi là nhận diện vai trò đang thay đổi của vàng và điều chỉnh vị thế phù hợp với từng chế độ vĩ mô. Trong bối cảnh tăng trưởng chậm lại hoặc suy thoái nhẹ, chiến lược mua khi giá điều chỉnh vẫn là trọng tâm. Khi xuất hiện các cú sốc “risk-off” cực đoan, việc chọn lọc gia tăng vị thế có thể giúp nắm bắt các nhịp tăng ngắn hạn.
Ngược lại, nếu tăng trưởng bất ngờ cải thiện hoặc đồng USD mạnh lên rõ rệt, việc giảm tỷ trọng hoặc phòng hộ trở nên cần thiết để quản trị rủi ro giảm giá. Biến động ngắn hạn của XAUUSD, các cơ hội chéo tiền tệ phát sinh từ sự phân kỳ chính sách toàn cầu, cũng như thay đổi trong dòng vốn ETF đều là những tín hiệu giao dịch quan trọng.
Các cơ hội dọc theo chuỗi cung ứng vàng cũng đáng được quan tâm. Giá vàng tăng trực tiếp cải thiện lợi nhuận của các công ty khai thác và các ngành liên quan, từ đó mở ra thêm các góc nhìn giao dịch và đầu tư. Quá trình truyền dẫn giá dọc theo chuỗi giá trị không chỉ tạo cơ hội đầu cơ mà còn cung cấp những tín hiệu hữu ích về động lực chung của thị trường vàng.
Tổng thể, thị trường vàng năm 2026 đòi hỏi sự kết hợp giữa phân tích vĩ mô tỉnh táo và tính linh hoạt chiến thuật — vừa nắm bắt các cơ hội ngắn hạn, vừa tôn trọng giá trị bền vững của vàng như một phân bổ chiến lược trung và dài hạn.